Volgens Richard de Brabander, eveneens gastredacteur en lector ecosociaal werk, kan het sociaal werk zich onmogelijk afzijdig houden van deze crisis, omdat het sterk verweven is met kwesties als sociale rechtvaardigheid, respect voor diversiteit, inclusie. We moeten daarvoor wel af van het idee dat de mens centraal staat, ook in het sociaal werk, zo betoogt hij in het hoofdartikel.

Dat gaat Leonie Le Sage, lector professionele identiteit van de sociaal werker, een brug te ver. In een fascinerend rondetafelgesprek waarvan Annette Wiesmann verslag doet, stelt zij dat de mens en diens sociale relaties toch echt het centrale object is waarop sociaal werkers zich richten. Daar liggen hun kernkwaliteiten. Het klimaat speelt daarin wel mee, omdat het funeste gevolgen heeft voor de mensen.

Bijvoorbeeld als de grond van hun bestaan door overstromingen weggespoeld wordt, zoals Limburgers in 2021 overkwam. Sociaal werkers hebben er waardevol werk geleverd met het organiseren van onderlinge steun en het bijdragen aan herstel. U leest erover in de bijdrage van Jacqueline Bot van de BPSW waarin sociaal werker Bob van Bergen aan het woord komt. Of als de bodem onder het bestaan van mensen en gezinnen letterlijk en figuurlijk trilt, zoals in het aardbevingsgebied in Groningen het geval is. Het leidt tot stress en onveiligheid. Sociaal werker Roy Janssen schrijft erover in zijn gastcolumn.

Hoe werk je met verschillende partijen en bewoners aan verduurzaming van een wijk? Maarten ter Huurne geeft antwoord naar aanleiding van onderzoek in de gemeente Soest. Sociaal werkers Pieter Pelser en Hannah Wiersinga van Bindkracht10 wijzen ons op de kracht van de gemeenschap bij moeilijke gesprekken over klimaatmaatregelen, zo lezen we in een interview van Lennie Haarsma. Dat de klimaatcrisis kan inspireren tot andere werkwijzen, vertelt Bjorn Frissen, werkzaam bij Mondriaan GGZ, een van de koplopers Nederland van de Groene GGZ.

Shivant Jhagroe trekt de klimaatcrisis breder doordat deze een koloniale geschiedenis heeft en daarom niet los worden gezien van raciaal en sociaal onrecht. Is het sociaal werk er alleen om de uitwassen op te vangen, of zouden we meer moeten doen?

Die vraag kwam ook ter sprake bij de IFSW-conferentie in Praag waar vele vormen van klimaatonrecht aan de orde kwam, zoals uitbuiting van arbeidsmigranten, verdringing van boerenbedrijven en schade aan het land. Josien Hofs doet er verslag van.

Uiteraard ook de vaste rubrieken in dit nummer, zoals casuïstiek, boeken, wetten & regels en twee scherpe columns van Margo Trappenburg (over de klassieke verzorgingsstaat) en Jan Willem Bruins (over het zoeken naar wat we mogen verwachten van sociaal werk in een mondiaal vraagstuk als de klimaatcrisis).

Eén ding weten we in elk geval zeker: dat de maatschappelijke urgentie van het thema de komende jaren alleen maar zal toenemen.

Marc Hoijtink
Hoofdredacteur