Er wordt me vaak gevraagd of ik het uitvoerende vak niet mis. Ondanks dat ik er na vijftien jaar heel bewust voor gekozen heb iets anders te gaan doen, kan ik met volle overtuiging zeggen dat ik soms wel degelijk terugverlang naar de mooie intense gesprekken met cliënten. Het blijft speciaal dat mensen je in vertrouwen nemen en hun grootste pijn en verdriet met je delen.

'Ik ben een jonge man van eind twintig. In 2017 ben ik vanuit een Afrikaans land naar Nederland gevlucht. Ik wil mijn echte naam en de naam van mijn moederland liever niet noemen. Ik noem mezelf hier Romeo. Ik heb in verschillende AZC's gezeten; van Ter Apel verhuisde ik naar het AZC in Budel en vandaar naar een van de twee AZC's in Utrecht.'

Jantine Kriens, bestuurlijk aanjager Huisvesting statushouders, trok onlangs harde conclusies in haar eindrapportage Wind tegen tij. Al jaren geleden zou er in Nederland een opvangsysteem komen dat als het ware met de instroom mee ademt. De crisis van 2015, begin 2016 had ondubbelzinnig blootgelegd dat ontkenning van de realiteit tot grote problemen leidt. De wereld is op drift en vluchtelingen komen hiernaartoe. Het Rijk, de gemeenten, maar ook de provincies: alle bestuurlijke lagen moesten hun verantwoordelijkheid nemen. Daarvan is helaas niets terechtgekomen.

'Ik ben opgegroeid in Iran, in een Koerdisch-Azerbeidzjaanse stad met twee miljoen mensen waar allerlei culturen en geloofsgemeenschappen met elkaar samenleefden: Armeniërs, Koerden, Azerbeidjanen, zoroastriërs, moslims, sjiïeten, soennieten. Hoewel er veel verschillende talen werden gesproken, begreep iedereen elkaar. Mijn familie is politiek actief: mijn grootvader en oom werden vervolgd omdat zij streden voor meer vrijheid. Omdat ik ambitieus was en ook meer vrijheid zocht, besloot ik een studie engineering te gaan volgen in Athene. Ik was een van de weinigen Iraniërs die hiervoor een beurs kreeg. Ik leerde Grieks en studeerde Griekse filosofie. In 2004 werkte ik mee aan de Olympische Spelen.

Wat kun je als sociaal werker leren van uitspraken in het tuchtrecht? Daarover lees je in deze rubriek. Deze aflevering: wanneer leiden ernstige klachten tot schorsing of doorhaling? Het grootste schrikbeeld voor sociaal werkers is dat zij door een klacht hun werk niet meer kunnen uitvoeren. Reden voor veel professionals om huiverig te zijn voor het tuchtrecht. Maar het merendeel van de klachten wordt ongegrond verklaard, en van de gegronde klachten kunnen we als beroepsgroep iets leren.

Dit boek vertelt het aangrijpende verhaal van Mardjan Seighalli zij ontvluchtte Iran en knokte voor een zinvol bestaan hier in Nederland. Mardjan was 14 toen de Iraanse Revolutie uitbrak. Ze werd actief voor de Volksmoedjahedien, een oppositiepartij die in 1981, net als vele andere progressieve partijen, door Khomeini tot vijand van God werd verklaard.

'Als landelijk beleidsmedewerker bij VluchtelingenWerk Nederland lobby ik voor een goede integratie van vluchtelingen: huisvesting statushouders, inburgering en maatschappelijke begeleiding. Sinds de nieuwe inburgeringswet is de uitvoering hiervan bij gemeenten komen te liggen. Dat brengt met zich mee dat zij soms hogere eisen gaan stellen aan het werk dat wij als maatschappelijke organisaties leveren.

In media en politiek wordt van alles gezegd en geschreven over asielzoekers en vluchtelingen. Niet altijd worden daarbij de juiste cijfers gebruikt. Terwijl die er nogal toe doen. De publicatie Vluchtelingen in getallen van Vluchtelingenwerk Nederland is gebaseerd op de meest actuele cijfers van IND, DUO, COA, CBS, Eurostat en UNHCR over vluchtelingen en asielzoekers in Nederland, Europa en wereldwijd. Wij zochten erin op hoeveel mensen er de afgelopen jaren feitelijk bescherming zochten in Nederland en ook hoeveel van hen daadwerkelijk een status kregen.

Voor vluchtelingen die een verblijfsstatus hebben gekregen en hun weg moeten zoeken in de Nederlandse samenleving, is de steun van sociaal werkers essentieel, leerde Redouan El Khayari onder meer uit gesprekken met zijn eigen cliënten en met collega Neira Letica.

Een mens kan een illegale daad plegen, maar zelf nooit onwettig zijn, betoogt Werner van de Vrede. Sociaal werkers zijn geen verlengstuk van de staat, maar belangenbehartigers van kwetsbare mensen. Zogeheten 'ongedocumenteerden' vallen daar gewoon onder.

Om gevluchte Syrische kinderen en jongeren te helpen om hun leven hier op te bouwen, is vooral de normalisering van het dagelijks leven belangrijk. De positieve reacties vanuit de samenleving wegen ruimschoots op tegen de uitsluiting die zij ervaren, maar we moeten ervoor waken dat zij genoeg kansen krijgen om hun potentieel te verwezenlijken.

Sinds de problemen van afgelopen zomer lijkt de situatie in Ter Apel niet noemenswaardig verbeterd. Het gerechtshof Den Haag tikte de Nederlandse staat op zijn vingers vanwege het feit dat de opvang niet aan de normen voldoet en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd verstuurde een brandbrief over tekortschietende zorg. Betrokken instanties waarschuwen voor een nieuwe crisis, wanneer de toestroom van asielzoekers weer toeneemt.

Uit onderzoek naar de rol van sociaal werkers en actieve inwoners bij de integratie van statushouders in Utrecht Overvecht en Houten vallen veel lessen te trekken. Eén daarvan is: als statushouders participeren in burgerinitiatieven, zetten ze veel grotere stappen in hun integratieproces.

Het COA in Ter Apel was recent veelvuldig in het nieuws. We vroegen Jojanneke Meijer en Nevil Henebury, medewerkers in de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen, hoe zij hun werk beleven. Een gesprek over ertoe doen, present zijn en anders leren kijken naar asielzoekers.

Voor vluchtelingen is een goed verloop van de eerste jaren na de vlucht doorslaggevend voor hun latere integratie. Maatschappelijke condities zijn daarbij belangrijker dan individuele competenties. Om beleid te laten aansluiten bij wat mensen nodig hebben, zijn er verbinders nodig tussen instituties en leefwerelden. Sociaal werkers kunnen die rol op zich nemen door hun kennis in te zetten én responsief te zijn, aldus Halleh Ghorashi.

Hieronder kun je Vakblad Sociaal Werk nr.2-2023 lezen als een doorbladerbare pdf. Wil je de online artikelen liever als losse artikelen lezen dan kan dat natuurlijk ook. Om onderstaande pdf te kunnen bekijken, moet je ingelogd zijn.