Achtergrond
Meer dan koffie drinken. Project of sociale basis?
Jaarlijks komen er in Nederland tientallen initiatieven bij om eenzaamheid te bestrijden. Niet alle gemeenten denken eraan het sociaal werk te betrekken. Drie voorbeelden van waar dat wél lukte. Sociaal werker Marianne de Jong: ‘De begrafenisbeheerder kwam naar me toe om te sparren over zijn idee.'
Handelingsperspectief voor sociaal werkers. Wat kun je doen?
Sociaal werkers spelen een belangrijke rol spelen in de aanpak van eenzaamheid. Zij kunnen niet alleen signalen opvangen, maar het onderwerp ook bespreekbaar maken. Train jezelf daarom in gespreksvoering, zegt Eric Schoenmakers, zodat je kunt bepalen of iemand lijdt onder eenzaamheid, je de ander kunt helpen bij het ordenen van zijn of haar gedachten en naar de juiste hulp kunt verwijzen.
Onder lhbtq+’ers. Leven tussen twee werelden
Lhbtiq+ personen hebben vaak al vanaf jonge leeftijd eenzaamheidsgevoelens, wat kan samenhangen met het proces van zelfacceptatie. Maar ook sociale acceptatie speelt hierin mee. Veel lhbtiq+ personen navigeren tussen verschillende sociale groepen, waarin zij niet altijd zichzelf kunnen zijn. Op latere leeftijd kunnen eenzaamheidsgevoelens dan als een boemerang terugkomen.
Een vicieuze cirkel van negatieve gedachten
Jongeren die sociale media op een escapistische manier gebruiken en gevoelig zijn voor negatieve gedachtepatronen, hebben een groter risico op chronische of heftige eenzaamheid. Volgens Marlies Maes moeten we niet alleen die negatieve patronen bij individuele jongeren doorbreken, maar ook werken aan een inclusieve en accepterende omgeving.
Eenzaamheid als collectieve aangelegenheid. Versterk de sociale verbanden
Mensen met weinig zelfvertrouwen en zonder een ‘robuuste identiteit' voldoen moeilijker aan de verwachtingen van de maatschappij. Zij hebben daardoor meer kans op problematische eenzaamheid. Om eenzaamheid tegen te gaan, moeten we niet alleen aandacht schenken aan individuele kwetsbaarheden, maar ook aan de sociale omgeving, zegt Anja Machielse.
Cultuursensitief werken. Naar inclusieve ouderenzorg
Sociaal werk wordt steeds belangrijker in de zorg en ondersteuning voor ouderen. Dat geldt zeker in de grote steden, waar de diversiteit onder ouderen snel toeneemt. Het overbruggen van sociale afstand en het werken aan vertrouwen is een voorwaarde voor goede en toegankelijke zorg. Studenten sociaal werk, vooral studenten die zelf een migratieachtergrond hebben, kunnen als toekomstig professionals straks een sleutelrol spelen. Maar zij stuiten nog op obstakels.
Sociaal werkers in de gehandicaptenzorg. ‘Een wereld gaat open’
Onbekend maakt onbemind. Weinig sociaal werkers kiezen voor de gehandicaptenzorg. Maar wie aan zijn eigen ongemak voorbij durft te gaan en zich openstelt, zal verrast worden over hoe ‘gaaf' deze doelgroep is, weten begeleiders Hanneke Lugtenberg en Ellis Hegeman. ‘In ons werk draait het om langdurige relaties en steeds opnieuw de puzzel leggen.'
Specialistisch jeugdwerk. Plus-preventie voor de 2 procent
Jongeren die een groot risico lopen om af te glijden in de criminaliteit, vallen nu vaak in een kloof tussen regulier jongerenwerk en gespecialiseerde jeugdzorg. Grote overheidsinvesteringen moeten intussen voorkomen dat deze zorgwekkende groep doorgroeit naar de georganiseerde misdaad. Jan Dirk de Jong en Nienke de Wit pleiten voor ‘specialistisch jeugdwerk'.
‘Ons vak is wendbaar’
Toenemende druk op de zorg heeft gevolgen voor het sociaal werk ín de zorg en daarbuiten. Is dat reden voor zorg? Biedt het kansen? En wat zouden belangrijke aandachtspunten moeten zijn? Vijf beroepshalve betrokkenen geven hun visie. ‘Over sociaal werk als professie ben ik eigenlijk best optimistisch.'
Feit of fictie? Zorgverlenende sociaal werkers
Dat sociaal werkers in de toekomst mogelijk vaker medische handelingen moeten aanleren, zou best eens een reëel scenario kunnen zijn. Jesper Rözer bepleit dat de sociaal-werkgemeenschap daar alvast over nadenkt, in plaats van straks te worden ingehaald door de praktijk. Twee sociaal werkers reageren.
