In welk sociaal domein de sociaal professional ook werkt of welk profiel de student ook kiest, zij zullen altijd ‘werken met mensen’, of het doel hebben om ‘de samenleving te verbeteren’. In dit nummer een hernieuwde kennismaking met de opbouwwerker. Dit werk leek aanvankelijk verdwenen te zijn. In Capelle aan de IJssel en Rotterdam is het weer helemaal terug. Het zijn misschien niet meer de vrijbuiters van de jaren zeventig en tachtig. Ze praten over werkmethoden, over verbinden, maar ze werken nog steeds aan verbetering van de kwaliteit van samenleven, en vertellen daarover in een interview met Josien Hofs.

Kwetsbare jongvolwassenen ondervinden naast hun mentale problematiek ook problemen op andere gebieden zoals verminderde studieprestaties of voortijdige studie-uitval, werkloosheid, eenzaamheid en financiële druk of armoede.

Goede samenwerking tussen ouders en pleegouders helpt pleegkinderen op te groeien in twee families en voorkomt breakdowns. Het klinkt als een open deur, maar weten is nog geen doen. Vaak is de relatie broos en daardoor kan handelingsverlegenheid een rol spelen. Hoe kunnen sociaal werkers in de pleegzorg de samenwerking versterken en stimuleren?

Karin van der Velden werkt als beschermingsbewindvoerder bij Stichting CAV. Ze ervaart regelmatig hoe moeizaam het is voor mensen met een uitkering om aan het werk te gaan, vanwege de financiële onzekerheid. Ze beschrijft verschillende gevallen waaruit dit blijkt en roept gemeenten en Belastingdienst op om concrete maatregelen te nemen voor deze specifieke groep kwetsbare mensen om hen te ondersteunen in hun zelfstandigheid.

Hoe doe je dat eigenlijk, oud worden? Voor sommige mensen is dat geen vraag. Hun lichaam laat hen in de steek, lang voordat ze oud zijn. Of ze hebben zo weinig geld dat gewoon voortmodderen hun enige keuze is. Andere mensen hebben een goed voorbeeld: zij willen het zo doen als hun ouders en ze hopen dat hun dat gegund is. Maar voor heel veel anderen is het een serieuze vraag. Wat moet je doen?

Opbouwwerkers doen dagelijks verbindingswerk voor buurtbewoners. In de opleiding heeft opbouwwerk echter geen aparte plaats meer na het afschaffen van CMV. Hopelijk krijgt het in het profiel Welzijn en Samenleving de aandacht die het verdient. Intussen maakt de BPSW zich er sterk voor. Maar hoe activistisch zijn opbouwwerkers vandaag de dag?

Veertigplussers kennen nog de beelden van de bombardementen in Sarajevo, de vernielde historische brug in Mostar en de gruwelijke genocide in Srebrenica. Deze geschiedenis op minder dan twee uurtjes vliegen van Eindhoven staat echter nog niet in de geschiedenisboeken. ‘Als je denkt aan oorlog, denk je aan zwart-wit foto’s, maar deze waren in kleur’, zo verwoordde één van de studenten de confrontatie met oorlog zo dichtbij en nog zo kort geleden.

Blijkt seksualiteit al een beladen onderwerp in het sociale domein, sekswerk is dat des te meer. Doordat hulpverleners niet dagelijks iemand tegenkomen uit de seksindustrie, kunnen ze snel in een kramp schieten wanneer dat wel gebeurt. Het onderwerp wordt dan doodgezwegen, of juist opgeblazen en geproblematiseerd, met sensationele nieuwsgierigheid benaderd of vanuit onjuiste aannames die sturend zijn in de anamnese en het hulpplan. Daardoor voelen sekswerkers met een hulpvraag zich respectloos bejegend en niet goed geholpen. Geen wonder dat ze vaak een vermijdende houding aanleren in het vragen van professionele hulp. Maar nu is er een e-learning voor hulpverleners.

In de drukte en hectiek van het werk lukt het vaak niet om stil te staan, te vertragen en te kijken naar ons handelen. Zo komen we niet op een diepere laag en kunnen we de vragen wat, hoe en waartoe niet voldoende stellen. Hoe komt dat? Volstaan de huidige reflectiemethoden niet, is tijdsdruk een issue, gaat het over het ervaren van veiligheid, of is het toch de angst om gezien te worden? Om wel stil te staan, hebben we de Spiegelreflectie methode bedacht: een nieuwe manier van reflecteren, waarin huidige en toekomstige professionals uit het sociale domein samen leren.

Kunst kan in haar rijkheid en variëteit worden ingezet om een inclusieve samenleving te bevorderen. Maar hoe doe je dat? Want ook het werken met kunst kan mensen uitsluiten. In het onderzoek naar het project De Kunst van Delen is gezocht naar de do's en don't's bij het inzetten van kunst door sociale en culturele professionals gericht op een inclusieve relatie tussen ouderen en jongeren in de stad Utrecht. Wat betekent dit voor het sociaal werk en de verdere professionalisering ervan?

De professionals samenlevingsopbouw en jeugd & gezin van Stichting Trajekt realiseerden zich dat hun eigen professionele logica en praktijken onder druk kwamen te staan, waardoor ze als het ware hun eigen stem aan het verliezen waren. Via hun eigen verhalen uit de praktijk vormden zij een kader voor professionalisering en profilering.

Jolande IJkema is 57 jaar en ze werkt in Wijk bij Duurstede én in Cothen. Ze is haar loopbaan gestart als predikant in de protestantse kerk, eerst in Emmen en daarna in Wijk bij Duurstede. Na 20 jaar maakte ze een switch. Ze volgde de opleiding sociaal werk op de hogeschool in Ede.

Dertig jaar lang heeft Huub Buijssen geschaafd aan zijn methode coachende gespreksvoering (MCG). Het resultaat van dat werk is te lezen in Mag ik je geen advies geven? De methode is bedoeld voor kortdurende hulpverlening aan mensen met eenduidige vragen. Onafhankelijk ontstaan van de oplossingsgerichte methode, werkt het met dezelfde intentie: de ander zijn of haar eigen oplossing laten ontdekken en verwoorden. Het boek is het best bruikbaar in combinatie met een bij Buijssen te volgen training MCG. De lezer kan het gevoel bekruipen dat het boek een reclamefolder voor de cursus is, maar al met al lijkt het een gedegen en bruikbare methode die het onderzoeken waard is.

Surfend op het wereldwijde web, krijg je bij elke nieuwe site de vraag of je toestemming wilt geven voor het plaatsen van cookies op je computer door de site die je bezoekt. In het sociaal domein komen we het begrip toestemming ook in allerlei wetten en regels tegen. Zo vraag je als professional toestemming voor het bewaren van persoonsgegevens voor de vorming van een dossier, voor het opvragen van gegevens bij andere instanties en in veel gevallen ook voor het inzetten van bepaalde hulpverlening of het ondergaan van medische behandelingen.

Tijdens zes goedbezochte regiobijeenkomsten hebben we met leden en niet-leden gesproken over de toekomst van het sociaal werk en de BPSW. Hetzelfde gesprek hebben we ook met elkaar gehad in de functiegroepen van de BPSW.