Er is één meisje dat ik nooit zal vergeten. Mijn herinnering aan haar blijft altijd een beetje schuren. Ik maakte kennis met haar na lang aandringen van haar moeder, die uitbehandeld was bij de ggz. 'Mijn dochter heeft helemaal geen therapie nodig, maar gewoon een luisterend oor' was haar smeekbede, waar ik uiteindelijk voor zwichtte. Mijn indruk was dat niet alleen moeder, maar het hele gezin inmiddels uitbehandeld was, ondanks alle goed bedoelde ingezette zware jeugdzorg. Ga er maar aanstaan: broertje autistisch, vader die bezig was een vrouw te worden, ouders verwikkeld in een oeverloze vechtscheiding.
En zo kwam de elfjarige Anne bij mij. Zo’n echte prepuber, net voor de groeispurt, met pretoogjes. Al tekenend vertelde ze me over haar leven. Dit kind raakte mij. Haar kracht en haar giechel ontroerden me. ‘Ik probeer goed voor iedereen te zijn,’ zei ze. Ze vertelde ook mooie verhalen over de vele begeleiders die ze in haar leven had leren kennen. Van sommigen had ze leuke cadeautjes gehad, die ze mij met trots liet zien.
In een zucht waren de wekelijkse sessies die ik met haar mocht houden voorbij en ik heb er zeker nog enkele bij gesmokkeld, maar op een zeker moment was dan toch het afscheid daar. Ook ik had een cadeautje voor haar. Een kettinkje met een uiltje. Ze vond het mooi, ze straalde toen ik het bij haar omdeed en vertelde dat ik haar zo wijs vond als een uil. We namen afscheid, het leek goed zo.
Toch ging ik, tegen mijn gewoonte in, stiekem even uit het raam kijken of ze wel goed was vertrokken. Wat ik toen zag schokte me diep. Ik zag een meisje voorbijfietsen met een behuild gezicht, nee schuddend. Ze wierp enkele kushandjes in de richting van de ingang van het CJG. Ach meisje toch. Ze had zich groot gehouden en waande zich nu onbespied om haar werkelijke gevoelens te tonen. Voor de zoveelste keer had zij zich aan iemand gehecht en moest ze weer afscheid nemen. Hoe eenzaam is dat voor een kind, om steeds weer op jezelf teruggeworpen te worden.
Dit meisje had inderdaad geen therapie, maar gewoon liefde nodig. Liefde die je niet hoeft te verdienen door altijd maar je best te doen, maar liefde die er vanzelfsprekend voor jou is. Van een volwassene die een vast onderdeel van je leven uitmaakt. Een hoopverlener in plaats van een hulpverlener, die altijd een passant is.
Enkele jaren later kwam het gezin in een vergadering weer te sprake. Ik hoorde dat Anne een eetstoornis ontwikkeld had. Ik ben realist genoeg om te weten dat ik het drama van haar jeugd nooit had kunnen ombuigen. Maar het verdriet bij ons afscheid had ik haar graag willen besparen.
Wat ik wel kan zeggen is dat ik veel van Anne geleerd heb. Ik vraag nu altijd na of het wel echt goed is om afscheid te nemen. Soms houd ik gewoon langer contact, tot het weer beter gaat. Of ik wacht totdat iemand anders gevonden is. Ik let niet meer zo op tijd of aantal sessies. Ik doe gewoon wat nodig is.
Ik weet niet of jij mijn kettinkje nog hebt, Anne. Maar ik hoop wel dat het uiltje je heeft geleerd om ook compassie met jezelf te hebben. Om goed voor jezelf te zijn. Want dat is een voorwaarde voor een gelukkig leven, wat ik je van harte gun.
