De noodkreet gaat niet alleen over de onaanvaardbare veiligheidsrisico’s voor de kinderen, maar ook over de professionals die op hun laatste benen lopen. Deze professionals zijn vrijwel allemaal opgeleid als sociaal werker en net als artsen en verpleegkundigen willen zij met hun werk belangrijke waarden realiseren. Die waarden zijn vastgelegd in hun beroepscode. Vorig jaar constateerde de SER al dat sociaal werkers in de jeugdzorg niet meer konden werken volgens hun beroepscode. Beide inspecties bevestigen nu dit
beeld. Door de extreem toegenomen werkdruk komt er van het borgen van toegang tot de sociale grondrechten nauwelijks nog iets terecht. Ook andere sociaal werkers in de jeugdzorg hebben met extreme verzwaring van de werkdruk te maken. Het is bekend dat veel gemeenten te weinig budget hebben voor de jeugdzorg en dat lijkt steeds vaker afgewenteld te worden op de professionals. Jeugdzorgorganisaties die de gemeentelijke aanbestedingen willen winnen zijn bereid de caseload van de professionals steeds verder te verhogen. Evenals in de jeugdbescherming wordt de caseload van sociaal werkers in de ambulante gezinsbegeleiding soms bijna verdubbeld door instellingen om de aanbesteding maar te krijgen.

Passiviteit kabinet

Deze sterk toegenomen werkdruk heeft ertoe geleid dat jaarlijks zo’n twintig procent van de 50.000 sociaal werkers in de jeugdzorg stopt. Een groeiend tekort aan professionals leidt tot stijgend ziekteverzuim onder degenen die het proberen vol te houden. Deze schokkende cijfers zijn bij het kabinet al jaren bekend. De passiviteit van het kabinet iets te doen aan dit drama is mede een gevolg van de decentralisaties: de ministeries en de gemeenten ruziën permanent over wie moet betalen. Ondertussen gaat het met een groeiend deel van onze jeugd niet goed: volgens onderzoek van het CBS in 2021 is een toenemend aantal jongeren eenzaam en maar liefst één op de zes jongeren denkt (soms) aan zelfdoding, concludeert het RIVM in een recent rapport. De BPSW stuurde al een brandbrief aan staatssecretaris Van der Burg over de werkdruk van de sociaal werkers in Ter
Apel. En samen met andere beroepsverenigingen schreven we onlangs een oproep aan de wethouders Jeugd van Nederland om goede jeugdzorg te blijven borgen.

Minimum aan beschaving

Als professionals niet kunnen werken vanuit de waarden van hun beroep, staat niet alleen hun beroepsidentiteit maar ook de kwaliteit van de zorg op het spel. Net als bij artsen en verpleegkundigen houden sociaal werkers toezicht op het werken via beroepsregisters, die nota bene door de overheid verplicht zijn gesteld.
Sociaal werkers hebben de maatschappelijke opdracht bij te dragen aan een samenleving waarin we omzien naar mensen die tijdelijk of langdurig kwetsbaar zijn. Dat gaat over een minimum aan beschaving waarin mensenrechten gerespecteerd worden. Kortom: aan de overheid de taak ervoor te zorgen dat zij dit werk kunnen en willen blijven doen.