Themanummer De kennisbasis van het sociaal werk| Ervaringskennis telt mee| Evidence based practice| Een kennisbasis die recht doet aan het vak| Herman de Mönnink over methodische kennis| Praktische wijsheid| Theoretische kennis| Jurja Steenmeijer over de BPSW Academy
Dingen die we moeilijk onder woorden kunnen brengen, kunnen we soms door metaforen verduidelijken. Op de cover van dit themanummer staat een afbeelding van een boom waarvan verschillende wortels zich diep in de grondlaag vertakken.
Vaak wordt gedacht dat sociaal werk vooral te maken heeft met empathie, mensenkennis, sociale vaardigheden en een praktische instelling. Rudi Roose en Margo Trappenburg breken een lans voor het belang van theorieën en wetenschappelijke kennis.
Als leerlingbegeleider op een dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking werk ik regelmatig op buitenlocaties, waar onze cliënten nauw samenwerken met personeel van andere instellingen en bedrijven.
In het sociaal domein is weerstand tegen ‘evidence based practice' (EBP) meestal gebaseerd op een al te beperkte invulling van dat begrip, zien Renske van der Zwet en Mariël van Pelt. Terwijl EBP het sociaal werk juist zoveel te bieden heeft.
Sinds 2008 wordt op enkele hogescholen een masteropleiding Sociaal Werk aangeboden, met als doel de professionaliteit van sociaal werkers te versterken. Mariël van Pelt onderzocht hoe academische professionaliteit van sociaal werkers er uit zou moeten zien en of de opleidingen daar inderdaad aan bijdragen. Haar conclusie: de masteropleiding doet ertoe én er is werk aan de winkel.
Jurja Steenmeijer is directeur van de BPSW Academie. Wat zijn haar ambities met dit opleidingsinstituut voor sociaal werkers? En hoe belangrijk vindt ze kennis voor professionals? ‘Iets doen of laten als sociaal werker kan in lijn zijn met je intuïtie, maar je moet je handelen ook kunnen relateren aan wat je weet over een bepaald onderwerp.'
Herman de Mönnink, senior docent Sociaal Werk en traumapsycholoog, is grondlegger van multimethodisch sociaal werk. In De gereedschapskist van de sociaal werker pleit hij voor een methodische en op veerkracht gerichte aanpak van de problemen waar sociaal werkers beroepshalve mee te maken krijgen. Hij onderbouwt die werkwijze met inzichten uit de psychosociale stresswetenschap. ‘Methodische eenheid draagt bij aan de soliditeit van het sociaal werk.'
Ruim dertig jaar geleden verhuisde ik vanuit de stad naar een nabijgelegen dorp.
Ervaringsdeskundigheid heeft de laatste jaren een sterke opmars gemaakt. Alie Weerman zet uiteen wat ervaringsdeskundigheid is en legt uit waarom dit een onmisbare bron van kennis is voor sociaal werkers.
Om de kennis van ervaringsdeskundigen als kennisbron maximaal te benutten, is het belangrijk te zorgen voor gelijkwaardige samenwerking in de praktijk. Dat kan alleen door vanaf het begin en voortdurend samen te bepalen en te beslissen, betogen Marc Mulder en Saskia Keuzenkamp.
Praktische wijsheid wordt volop ingezet in sociaal werk, zien Asia Sarti & Ruben van Zelm, maar zou binnen organisaties nog veel explicieter aan de orde moeten komen. Daarmee erken je dat sociaal werk in alle opzichten mensenwerk is.
Het werk van de Israëlisch-Amerikaanse psycholoog Daniël Kahneman richt zich onder meer op de vraag hoe we kennis gebruiken om besluiten te nemen.
Verhalen en getuigenissen van sommige (groepen) mensen worden, zonder dat daar redelijkerwijs aanleiding voor is, minder geloofwaardig geacht dan die van anderen. Sociaal werkers hebben daar, onder meer in hun contact met cliënten, ook mee te maken. Wat kunnen ze ertegen doen?
Meer dan honderd jaar geleden ontwikkelde het sociaal werk zich dankzij burgers met het hart op de goede plaats tot een nieuwe professie. Om van een volwassen professie te kunnen spreken, moet een beroep aan een aantal kenmerken voldoen, waaronder het werken vanuit een wetenschappelijke kennisbasis.
Bij ONS welzijn in gemeente Meijerijstad krijgt zij-instromer Mirjana Ruijs veel ruimte om naast haar gewone werkzaamheden ook extra activiteiten te ontplooien. Door een ingrijpende gebeurtenis in haar leven heeft ze rouwbegeleiding tot haar persoonlijke missie gemaakt. ‘Ik wil mezelf niet alleen als persoon ontwikkelen, maar ook de maatschappij veranderen.’
